Otizm Spektrum Bozukluğu: Karşılıklı sosyal etkileşim ve iletişimdeki yetersizlikler;sınırlı,yineleyici ilgi,davranışlar ve etkinliklerle kendini belli eden erken gelişim evresinde ortaya çıkan bir bozukluk olarak tanımlanır. OSB genel olarak 3 yaşından önce ortaya çıkan ve yaşam boyu süreceği tahmin edilen nörogelişimsel bir aksaklıktır.İletişim ve sosyal etkileşimdeki eksikliklerden,sözel olmayan sosyal davranışlardaki yetersizlikleri ve sosyal ilişkilerin kurulmasında yaşanan zorlukları içerisinde barındırmaktadır.Kısıtlı ve yineleyici davranışlar(stereotipi), rutinlere aşırı bağlılığı ve takıntılı ilgileri kapsamaktadır.

Otizmin Belirtileri:

• Göz teması kuramama
• İsmi söylendiğinde bakmama
• Söylenenleri duymazdan geliyormuşcasına davranma
• Yaşıtlarıyla uyumlu bir şekilde oyun oynayamama
• Bir kelimeyi sürekli tekrarlama
• Sevindiğinde veya sinirlendiğinde sıra dışı eylemleri sıkça tekrarlama
• Konuşamama ya da konuşmada güçlük yaşama
• Dönen nesnelere duyulan aşırı ilgi
• Yüksek ses ve ışıkta beliren sinirlilik hali
• Sallanmak
• Alışmışlıklarının dışına çıkmayı,düzenlerinin bozulmasını istemezler
• Sıcak,soğuk ve acı hissi gibi durumları hissetmezler
• Genelde ellerine aldıkları her şeyi koklarlar.

 

Atipik Otizm: Otizm ya da Asperger sendromunun bazı özelliklerinin görünüp bazılarının görülmemesi durumunda diğer bir değişle kuşkulu durumlarda konulan tanıdır.

Atipik Otizmin Belirtileri:

• Sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerinin gelişmesinde bozukluk ya da basmakalıp davranış,ilgi ve etkinlikler vardır.
• Dil ve sosyal iletişimle ilgili sorunlar
• Dilin amaca yönelik kullanımındaki problemler
• Aşırı çekingenlik ve aşırı utangaçlık
• Zayıf derecede göz teması
• Konuşmada gecikme
• Bazen tuhaf davranışlar sergilemek

 

Rett Sendromu: Dünyada çeşitli ırklarda ve etnik gruplarda özellikle kız çocuklarında görülen nörolojik bir rahatsızlıktır.6-18 aylık olana kadar normal veya normale yakın gelişim gösterirler.Bu süreden sonra çocuk; geçici durgunluk ve gerileme sürecine girer.

Rett Sendromunun Belirtileri:

• İletişim kurmada zorluklar
• Yürüyüş bozuklukları
• Kafa gelişiminde gözle görünür yavaşlama
• Uyanıkken düzensiz soluk alıp verme
• Sürekli olarak el bükme, el çarpma, el yıkama gibi el hareketlerinden birini yapması
• Öfkeli,üzgün,heyecanlı durumlarda vücut uzuvlarının sallanması
• Omuriliğin S şeklini alması
• Diş gıcırdatma
• Vücuda göre ayakların küçük olması
• Yeme problemleri
• Epilektik nöbetler yaşanır
• Gece gülmeleri

 

Asperger Sendromu:  Kendisini daha çok sözel olmayan iletişim alanında gösteren nörobiyolojik bir bozukluktur.Asperger sendromu diğer otizm spektrum bozukluklarından dil ve bilişsel gelişimde genel bir gecikme olmamasıyla ayrılır.

Asperger Sendromunun Belirtileri:

• Sosyalleşmede / arkadaş edinmede zorluk yaşama
• Başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayamama
• Göz temasından kaçınma
• Vücut dilini anlayamama
• Mahremiyet algısının gelişmemesi
• Seslere,dokunmaya ,kokulara,tatlara veya görsel uyaranlara aşırı hassasiyet
• Duygu ve düşünceleri paylaşmak için doğal bir gereksinim duymama
• Tekrarlayan motor hareketler, elleri yanda sallama gibi

 

Heller Sendromu(Çocukluğun Dezintegratif Bozukluğu): Normal bir gelişim dönemi izleyen ilk iki yıl sonrasında, kazanılmış becerilerin kaybına eşlik eden sosyal, iletişimsel,davranışsal ve motor becerilerinin anormalliklerle seyreden yaygın gelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanan ender rastlanan bir durumdur. Erkeklerde daha sık saptandığı gözlenmiştir. Hastalığın erkek ve kızlarda görülme oranı 8/1’dir.

Heller Sendromu(Çocukluğun Dezintegratif Bozukluğu)Belirtileri:

• Epilepsiye sık rastlanır
• Önce normal işlev gören çocuğun 3-4 yaşlarında başlayan zeka,dil ve sosyal işlevlerinde birkaç ay içinde gelişen bir gerilemeler
• Tuvaletini tutamama
• Oyun becerilerde gerileme
• Motor becerilerde gerileme
• Yineleyici davranışlar

Eğitim Süreci

Kurumumuzda Yaygın Gelişimsel Bozukluk yaşayan bireylerin eğitimlerinde yöntemler bireysel özelliklerine göre belirlenerek işlenmektedir. Bu eğitimlere hedefler konularak yoğunluk ve devamlılık esastır.

KURURUMUMUZDA UYGULANAN TESTLER

• Cars Derecelendirme Sistemi(Çocukluk Otizmi Değerlendirme Ölçeği): Çocuğun davranışlarının gözlemlenmesine dayanır. Uzmanlar tarafından yapılan testte konuşma becerisi, adaptasyon, vücut kullanımı ve sosyal ilişkiler gözlemlenir.
• Otizm Tarama Testi: 4 yaş ve üstü çocuklara uygulanan bir test olup iletişim becerileri ve sosyal yapıları içeren 40 soruluk bir testtir.
• İki Yaş Tarama Testi: 2 yaş ve altı çocuklara uygulanan bu test, çocukların taklit, dikkat, kontrol, oyun ve motor fonksiyonlarının takip edilmesine olanak sağlanıyor.
• PEP-3 Testi: Bu test, otizmlive iletişimsel engelli çocukların gelişimsel yaşlarında 6 ay ile 7 yaş arasındaki becerilerini ve davranışlarını değerlendirmeye imkan verir.
• Leiter Testi: Çocukların belirli bir modeli oluşturan parçaları bu modele uygun bir şekilde bir araya getirmeye çalıştığı bu test, 18 yaşına kadar her bireye uygulanabilir.Teker teker verilen parçaların doğru yerleştirilmesi çocukları aldığı doğru kararlar testin bir sonraki aşamaya geçmesi ile sonuçlanır.

 

KURUMUMUZDA UYGULANAN TEKNİKLER

• LOVAAS Yöntemi: Her bir hedef davranış davranışçı yöntemlerle öğretilmekte, davranışlar kendisini oluşturan alt davranışlara bölünerek otizmli çocuk için basitleştirilmektedir.
• TEACCH: Programın temel amacı çocuğa bağımsız bir yaşam kazandırmak ve çocuğun sosyal uyum becerilerini geliştirmektir, ayrıca boş zamanlarında kendini uyarıcı davranışlar yerine daha anlamlı ve uygun etkinlikler yapmasını sağlamaktır
• Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı ( ETEÇOM ): İlişki temelli yaklaşıma dayalı bir programdır.
• FLOORTİME: “yerde oyun” adını verdiği bu yaklaşımın temel hedefi; ebeveynlerin çocuklarını tanıyıp onlar ile doğru iletişim kurabilmelerini sağlamak ve günlük yaşamda karşılarına çıkan kısıtlılıklarla baş edebilmelerini kolaylaştırmaktır.
• DIR: Floortime tekniğinin yapı taşlarından biridir. DIR modeli ile çocuğu detaylı değerlendirme ve bir müdahale programı geliştirilmesi sağlanır. Temel hedefi ise çocuğun sosyal, duygusal ve düşünsel becerilerinin temellerini sağlam atmaktır.
• DENVER MODELİ: Eğitimli terapistler ve anne babalar tarafından oyun etkinlikleri içinde uygulanmakta ve çocukların özellikle OSB’den etkilenmiş olan sosyal-duygusal, bilişsel ve dil gelişimi alanlarının desteklenmesi hedeflenmektedir
• ABA TERAPİSİ: Birey davranışlarını ve bu davranışlarla ilişkili çevresel özellikleri objektif olarak analiz etmeye dayalıdır.
• PECS: PECS’de çocuğa, istediği bir nesneyi ya da etkinliği elde etmek için, o nesnenin ya da etkinliğin resmini karşısındakine vermesi öğretilir.
• Sembol Temelli İletişim Programı (STİP):Bu program otizmli bireyler için geliştirilmiş ve sembollere dayalı bir çerçevede verilmiştir. Program obje sürekliliği ve temel beceri kapsamında olan gerçek eşleme çalışmasıyla başlar. Dolayısıyla ağır düzeyde gerilik gösteren çocuklar da programdan yararlanmakta ve ilerleme göstermektedirler.
• Otistik Çocuklar İçin Davranışsal Eğitim Programı ( OÇİDEP ):Otistik özellik gösteren çocuklara taklit becerilerinin kazandırılması büyük önem taşıyan bir programdır.